SOĞUK HAVA DEPOLARININ ÖZELLİKLERİ

Yaş meyve ve sebzelerin depolanması için kurulacak soğuk hava depolarının optimum muhafaza koşullarını sağlayacak şekilde projelendirilip kurulması gereklidir. Muhafazada en önemli faktör iklimdir.

Yaş sebzeler dondurulduğu zaman hücre zarları çatladığından doğal ortamlara getirildiğinde normal özellikleri kaybolmaktadir.

Bu nedenle yaş meyve ve sebzelerin donma derecelerinin üzerinde muhafaza edilmesi gerekir. Bu sıcaklık dereceleri 1°C ile 15°C arasında ürün niteliğine göre ve depolama süresine göre değişir.

Meyve ve sebzelerin yapısında % 80 den fazla su bulunmaktadir. Ürunlerin su kaybı olmaması için muhafaza edildiği ortamlarda nem oranının bu düzeylerin üzerinde olması gerekir.

DEPOLANACAK ÜRÜNLER NE ÖZELLİKTE OLMALIDIR?

1- BİTKİSEL ÜRÜNLER

Soğuk hava depolarında en çok muhafaza edilen meyvelerin başında elma gelir. Esasen bitkisel ürünlerin soğukta muhafazasının genel esasları birbirine benzemektedir. Bunlar ;

Hasat zamanı: Depolanacak ürünler olgunlaşmış olmakla beraber yeme olgunluğuna erişmeden hasat edilmesi gerekir.

Hasat Şekli: Hasat esnasında iki noktaya dikkat edilmelidir:

– Ürünlerin zedelenmeden toplanması

– Hasadın ekonomik olması

Ambalajlama: Kasaların dibine kağıt koymalı yan ve üst kısımları kağıtsız olmalıdır. Böylece depolama esnasında kasa içerisindeki hava dolaşımı sağlanmış olur.

2- HAYVANSAL ÜRÜNLER VE SU ÜRÜNLERİ

Genel olarak bu ürünlerin üretiminden tüketimine kadar soğuk ortamlarda muhafaza edilmesi gerekir.

Etler: Sağlıklı hayvan etlerinde hastalık ve bozulma etkeni olan mikroplar bulunmamasına karşın kesimden sonra çok çabuk bulaşmaktadır.

Taze etlerin kararmaması için 0°C ile -1,7°C sıcaklıkta ve %90-95 nisbi nem içeren soğuk şartlarda muhafaza edilir.

Süt ürünleri: Peynirler 0°C ile 5°C de doldurulmuş halde 5-6 ay süresince muhafaza edilirler. Tereyağlar 4 ile 10°C lerde (muhafazaya sevkten önce doldurulmuş olarak) 5-6 ay süresince muhafaza edilmektedir.

Yumurta: -2,5 ila 2°C sıcaklık ve %80-95 nisbi nem içeren ortamlarda muhafaza edilmektedir.

Su ürünleri: Genellikle -5°C sıcaklıkta %90-95 nisbi nemde 5 ile 20 gün muhafaza edilebilir. Su ürünleri avlandıktan sonra hemen soğutulmalıdır.

Bu amaçla buz parçalarının tuzla oluşturdukları karışımla su ürünlerinin üzerinin kapatılması yönteminden yararlanılmaktadır.

SOĞUKTA MUHAFAZA YÖNTEMİ NEDİR?

Bu metodlar dörde ayrılır.

– Soğuk muhafaza: Ürünlerin donma derecelerinin üstünde uygulanan soğutma şeklidir.

– Derin dondurma: Sağlıklı muhafazaya göre daha uzun süre muhafaza ortamı oluşturma şeklidir.

– Dondurarak kurutma: Ürünler önce dondurulur sonra havası boşaltılmış bir odaya alınırlar. Bu odada ürünlerden ortama geçen su buharının cihazlarla emilerek nemin alınmasıyla ürünlerin tamamen veya ilgili miktarlarda kurutulması yöntemidir.

– Ön soğutma: Ürünlerin uzun süreli muhafazaya sevkinden önce sıcaklıkların kısa sürede düşürülmesidir.

SOĞUTMA MADDELERİ (SOĞUTMA GAZLARI)

Soğuk hava depolarında düşük sıcaklığı oluşturan maddelere soğutma maddeleri adı verilmektedir. Soğutma maddelerinin buharlaşma sıcaklıkları yüksek olup bu maddeler kompresörlerde sıkıştırıldıklarında basınç ve sıcaklıkları artar, kondenser denilen dış ortamda konumlandırılmış ısı değiştiricilerinde sıcaklıkları alınır ve evaporatör adı verilen muhafaza alanında konumlandırılmış ünitelerde basınçları düşürülerek genleştirilir. Genleştirilen soğutma maddesi üfleme fanları yardımı ile ortam ısısını emerek soğumayı meydana getirir.

SOĞUK HAVA DEPOSU PROJESİ

Kapasitesi: Uygulanan soğuk hava deposu projeleri hammadde arzı, ekonomik güç, teknik uygunluk ve pazar büyüklüğü göz önünde tutularak ihtiyaç ve proseslere en uygun şekilde, ilgili kapasitelerde hazırlanmalıdır.

Tekniği: Projede soğutma maddeleri; kompresör ve yapısı, kondanser, muhafaza edilecek ürün, muhafaza şartları ve tesis kapasitesi ve lokasyon şartlarına göre en uygun şekilde seçilmelidir.